Grafsteen en -monument

Begrafenis — Door Redactie op 7 juli 2011 15:05

Grafstenen zijn alle sculpturen die op het graf staan of liggen. Dit kan variëren van enkele kiezelstenen tot een groot mausoleum met een oppervlakte van meerdere graven.
Elke gemeente heeft een verordening voor het plaatsen van een grafsteen en -monument. Hierin staan allerlei eisen -van materiaalgebruik tot ‘bouw’-tekening- waaraan moet worden voldaan om toestemming te krijgen tot het plaatsen ervan. Deze verordening is gratis verkrijgbaar bij de betreffende gemeente.
Als u voor een begraafplaats heeft gekozen is het verstandig na te vragen welke mogelijkheden er zijn rondom het plaatsen van een grafsteen en -monument. De meeste begraafplaatsen hanteren een eigen reglement en deze kunnen onderling nogal van elkaar verschillen. Dat geldt eveneens voor bijzondere c.q. particuliere begraafplaatsen. Ook zij stellen vaak eisen aan materiaalgebruik en dergelijke. Toestemming dient aangevraagd te worden bij het bestuur en/of eigenaar van de desbetreffende begraafplaats.

Het kiezen van een grafmonument
Over het algemeen is het aan te raden de tijd te nemen voor het uitzoeken van een grafmonument. Zeker wanneer de keuze aan de nabestaanden is. Immers kort na de uitvaart zit men vaak midden in het rouwproces.
Bij de meeste begraafplaatsen heeft u minimaal een jaar de tijd. In die tijd kan rustig nagedacht worden over de mogelijkheden die er zijn zoals materiaalsoort, vorm, tekst en eventuele motieven, symbolen en/of figuren. Ga eens kijken op een begraafplaats en laat u door meerdere steenhouwers informeren. U krijgt zo een goed beeld van de vele vormen en materiaalsoorten, van het vakmanschap en de prijzen voor grafmonumenten. Ter oriëntatie kunt u ook eens kijken in de vele fotoboeken van begraafplaatsen in Nederland.

Grafstenen
Grafstenen worden ook wel grafmonumenten genoemd. Bijvoorbeeld in een grafakte bij uitgifte van een graf, waarmee toestemming wordt verkregen om op een bepaalde plek te begraven. Om verwarring te voorkomen noemen we hier de grafstenen apart.

Stèle

Dit is een staande steen aan het begin of eind van een graf. Meestal zijn deze rechthoekig of aan de bovenzijde ovaal van vorm met een inscriptie bestaande uit letters, motieven of figuren. De soort en de vorm van de steen kunnen zeer verschillend zijn.

Zerk

De liggende steen wordt ook wel zerk genoemd. Deze steen bedekt meestal het hele graf. Ook deze stenen zijn meestal rechthoekig met een inscriptie uit letters, motieven en/of figuren. Soms bestaat de inscriptie uit de afbeelding van een familiewapen. De steensoorten van een zerk zijn ook weer zeer divers evenals de tekst en de bewerking.

Steenbewerking
Vroeger werden alle grafstenen door de steenhouwer met de hand bewerkt. Met hamer en beitel werd de steen van letters en/of symboelen voorzien. Tegenwoordig gebeurt dit hoofdzakelijk door middel van zandstralen. De daarvoor gebruikte mal wordt met de hand of met een computer gemaakt en gesneden. Gezandstraalde stenen zijn herkenbaar aan de haarscherpe afscheiding tussen de steen en de daarop aangebrachte letters of motieven.

De tekst op een grafsteen
Als het gaat om de tekst op een grafsteen is het vooral belangrijk te weten wat er over of namens de overledene gezegd moet worden tot de bezoekers van het graf. Teksten uit de rouwadvertentie zijn doorgaans niet zo’n goed voorbeeld, omdat daarin meestal uw persoonlijke gevoelens zijn weergegeven.
Een tekst op de steen zou eigenlijk iets moeten zeggen over de overledene. Bijvoorbeeld iets over zijn persoon, werk, hobby of iets in die geest. Overigens kunnen ook uitsluitend motieven, symbolen of figuren worden gebruikt. Zoals een hamer voor de timmerman of het embleem van de club waar de overledene zijn of haar leven lang al lid van was. Dit naast de gebruikelijke zaken als naam en eventueel geboorte- en overlijdensdatum.

Is uw uitvaart écht goed geregeld?